Της Χριστίνας Γαλανοπούλου
Ο κόσμος των media – πολυπρόσωπος, αντιφατικός, γεμάτος συμφέροντα τα οποία θα έλεγε κανείς ότι υπαγορεύουν την επικαιρότητα και τα γεγονότα – τελευταίως μοιάζει να αλλάζει… δέρμα.
Τα τελευταία 3 χρόνια με αποκορύφωμα το διάστημα από το καλοκαίρι και μετά, επενδυτικά πακέτα «ξαπλώνουν» πάνω σε ποσοστά που αντιστοιχούν σε εφημερίδες, ραδιόφωνα, κανάλια…
Στρατηγικοί εταίροι βάζουν σιγά σιγά το πόδι τους σε μεγάλους, πλην όμως στρεσαρισμένους – από την οικονομική κρίση, αλλά και από την ένδεια ρευστού και νέων ιδεών – ομίλους.
Οι κινήσεις του τελευταίου διαστήματος θυμίζουν λίγο Μέρντοκ (στο πιο άτσαλο και χοντροειδές, αλλά τι να γίνει…) , με τη μόνη διαφορά ότι στο ελληνικό μοντέλο των media, ευτυχώς δεν έχει επιτραπεί ακόμη ολιγοπώλιο και κυρίως δεν έχει προκύψει ένα πρόσωπο, το οποίο να καταφέρει να συγκεντρώσει κάτω από μία μεγάλη επιχειρηματική ομπρέλα πολλά μεγάλα Μέσα (εντός και εκτός επικρατείας).
Θα έλεγε κανείς ότι έτσι εξασφαλίζεται η πολυφωνία, χωρίς όμως να αποφεύγονται Μέσα με προβληματική λειτουργία, λουκέτα και χρεοκοπίες, στα οποία είναι συνηθισμένη η ελληνική δημοσιογραφική αγορά.
Από το ’80 μέχρι σήμερα πολλοί προσπάθησαν να αντιγράψουν τον «θείο Ρούπερτ», βέβαια κανένας με επιτυχία μέχρι σήμερα.
(Με εξαίρεση τον Μπερλουσκόνι, αλλά σε άλλο επίπεδο πιο… τοπικίστικο και σίγουρα υπό άλλες συνθήκες).
Η αυθεντική «συνταγή»
Πρώην Αυστραλός μετέπειτα Αμερικανός, ο Μέρντοκ είναι τώρα πια από τις λίγες περιπτώσεις παγκόσμιου «μπαλαδόρου» στα media.
Συνταγή της επιτυχίας του, η εξαγορά τίμιων, πλην κατεστραμμένων Μέσων, τα οποία «έστριβε» σε ένα είδος αποκαλυπτικής life style δημοσιογραφίας με προσωποκεντρική δομή και γενναίες δόσεις γλαφυρού ρεπορτάζ.
Με αυτόν τον τρόπο, τα Μέσα γίνονταν και πάλι κερδοφόρα, υπό το πρίσμα που υπαγορεύει ότι όλα γράφονται με τον κατάλληλο τρόπο.
Και ενώ η εφημερίδα ή το περιοδικό που είχε αγοράσει ο «θείος» έστριβε στο life style και την αποκάλυψη, ο ίδιος χρηματοδοτούσε την αγορά των εφημερίδων, πληρώνοντας τα χαμηλότερα μερίσματα, μη διανέμοντας τα κέρδη και κινούμενος με ένα είδος δανειακής επιβάρυνσης που τότε εθεωρείτο αδύνατο.
Ωστόσο, τα κέρδη τα οποία προέκυπταν λόγω της εκ βάθρων ανανέωσης των εφημερίδων, δεν έφταναν για την εξόφληση των υπέρογκων αυτών δανείων, οπότε ο Μέρντοκ συνέχιζε να αγοράζει με μανία κατεστραμμένους εκδοτικούς οίκους και να τους «στρίβει» στον ίδιο, ολίγον κίτρινο δρόμο. Με λίγα λόγια γρήγορη επέκταση, γρήγοροι τζίροι, γρήγορο ρευστό χρήμα, προκειμένου να πληρώνονται δάνεια και χρέη. Μεγάλο ρίσκο, σα να λέμε…
Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, ο επεκτατικός Μέρντοκ «ακουμπάει» την τηλεόραση και αγοράζει το κανάλι της Μεγάλης Βρετανίας SATV.
To κανάλι εκπέμπει το πρώτο δορυφορικό πρόγραμμα πανευρωπαϊκά και ξεπερνάει κάθε προσδοκία.
Ο Μέρντοκ μετονομάζει αυτό το κανάλι σε Sky Television και μέσα σε λιγότερο από έξι χρόνια θα αγοράσει άλλα τέσσερα δορυφορικά κανάλια της Pay – Tv: το μουσικό κανάλι Sky One, το Sky News, το Sky Movies και το Eurosport. Για να το πούμε πιο απλά πρόκειται για το πρώτο πακέτο της λεγόμενης Pay – Tv που ανταγωνίζεται ευθέως πλέον το BSB. Ευθέως είπαμε; Ε, και με μερικά χτυπήματα κάτω από τη ζώνη, αφού τα κανάλια του Μέρντοκ προσέφεραν φθηνότερους δέκτες.
Έναν χρόνο μετά, το 1990, ο Μέρντοκ συγχωνεύει στην ήδη ανερχόμενη αυτοκρατορία του το αποδυναμωμένο BSB, δημιουργώντας το BSkyB.
«Δεν γινόταν αλλιώς», θα πουν αργότερα στενοί συνεργάτες του, «ήταν απαραίτητο αφού το Sky Television είχε ακόμη έλλειμμα που έφθανε τα 400 εκ. γερμανικά μάρκα!».
New York Post: Πως χάνεις (και ξανακερδίζεις) την πρώτη σου αγάπη
Βέβαια, όλα αυτά δεν έγιναν χωρίς λίγο αιματάκι που λέει και η διαφήμιση. Ο Μέρντοκ για να καταφέρει να φτιάξει ένα τηλεοπτικό δίκτυο, έπρεπε να αποκτήσει την αμερικανική υπηκοότητα – μόλις το 1986 – αλλά και να χάσει μία από τις αγαπημένες του εφημερίδες, τη New York Post. Την πρώτη μεγάλη του έντυπη αγάπη την έχασε επειδή είχε αγοράσει στη Νέα Υόρκη τον τηλεοπτικό σταθμό Channel Five, οπότε η κατοχή δύο Μέσων στην ίδια πολιτεία ήταν κόντρα στην αντιμονοπωλιακή νομοθεσία.
Και να ‘ταν μόνο αυτό: έπρεπε να πουλήσει άλλες δύο εφημερίδες σε Σικάγο και Βοστώνη λόγω αυτού του ασυμβίβαστου που του επέτρεπε πανευρωπαϊκό, αλλά όχι παναμερικανικό δίκτυο.
Όχι ότι η απαγόρευση της διπλής – και τριπλής ιδιοκτησίας – ήταν κανένας αυστηρός νόμος. Μπα! Απλώς, ο γερουσιαστής της Βοστόνης Έντουαρντ Κένεντι έπνεε τα μένεα εναντίον του Μέρντοκ, αφού ο εκδότης και καναλάρχης τον είχε συγυρίσει για τα καλά, γράφοντας στις εφημερίδες του για τις σεξουαλικές του ατασθαλίες…
Μικρότητες εκ μέρους του γερουσιαστή, αφού μετά από λίγα χρόνια η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών επέτρεψε στο Μέρντοκ να αγοράσει ξανά τη New York Post.
Το δίκτυο ιδρύθηκε και μαζί του και η εταιρεία Fox Television Inc που έγινε η έδρα του «θείου» για τη μετέπειτα συνεργασία ή εξαγορά άλλων τηλεοπτικών δικτύων, περίπου 130 (!) για τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της εταιρείας.
Σε χρόνους παράλληλους, ο Μέρντοκ αγοράζει την εταιρεία Triangle Publications για τρία δισεκατομμύρια δολάρια και μαζί της το μεγαλύτερο σε κυκλοφορία τηλεοπτικό περιοδικό, το φημισμένο “Tv-Guide”.
«Όλα ψηφιακά: πεθαίνετε! Σας τρώει το Διαδικτυο!»
Και φυσικά, ο θείος δεν περιορίστηκε στα συμβατικά κανάλια, αλλά άρχισε να ανοίγεται σε και σε καλωδιακά δίκτυα μεγάλων εταιρειών. Τη δεκαετία του ’90 μπαίνει φορτσάτος στην Telecommunications Inc και αποκτά πρόσβαση στο δικό της δίκτυο καλωδιακής τηλεόρασης.
Και εκεί μεγαλούργησε: σε υποθέσεις τηλεοπτικών δικαιωμάτων, στην αποδέσμευση της τηλεοπτικής αγοράς από κανόνες που εμπόδιζαν τη διακίνηση τηλεοπτικών σειρών, στη συχνότητα και την κατηγοριοποίηση προγραμμάτων (ακούει κανείς από την ελληνική τηλεόραση;).
Άλλωστε, δεν ήταν τυχαία η κουβέντα του όταν στα χέρια του πέρασε το γερμανικό χρεοκοπημένο τηλεοπτικό δίκτυο Vox: «Παιχνίδια – σόου, ντοκιμαντέρ, παιδικά προγράμματα, σειρές όπως οι Simpsons και το Beverly Hills. Να τι χρειαζόμαστε για να πάρουμε τα πάνω μας».
Πριν από λίγους μόλις μήνες, στα 71 του πλέον χρόνια, ο μεγιστάνας των media την «είπε» άσχημα στους εκδότες του Αμερικανικού κατεστημένου, δείχνοντας έτσι τον δρόμο για το Διαδίκτυο και τα μεγάλα ειδησεογραφικά πρακτορεία.
«Όλες οι εφημερίδες σε πολύ λίγο διάστημα θα έχουν προβλήματα. Μέσα σε 5 ή 10 χρόνια δεν θα είναι οικονομικά βιώσιμο να τυπώνονται», είπε ο θείος και κατά τη διάρκεια διάσκεψης με θέμα «Όλα ψηφιακά». Η διάσκεψη διοργανώθηκε από τη Wall Street Journal στο Καρλσμπαντ των ΗΠΑ και εκεί φάνηκε η πτώση των διαφημίσεων στις αμερικανικές εφημερίδες από 10% έως 30%...
Με τη News Corporation, τη δική του αυτοκρατορία δηλαδή, να διαθέτει περισσότερους από 170 τίτλους εφημερίδων σε ολόκληρο τον κόσμο, ο Μέρντοκ, εμφανιζόταν σίγουρος ότι σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα πολλές εφημερίδες θα αναγκαστούν να βάλουν λουκέτο γιατί κάτι δεν έκαναν καλά και πλέον είναι αδύνατον να αντιμετωπίσουν τις επαρχιακές εφημερίδες (!), τα free press και την επέλαση του Διαδικτύου.
Κάτι απ’ όλα τα παραπάνω, αλλά ούτε με τη μισή διορατικότητα του γέροντα πια Μέρντοκ, ίσως θυμίζει ή μοιάζει με τις εγχώριες εξαγορές, εκδοτικές προσπάθειες και τηλεοπτικές απόπειρες.
Κάθε ομοιότητα είναι απολύτως συμπτωματική…
TRIVIA
- Θεός του σκανδαλοθηρικού ρεπορτάζ; Ή ειδησάκιας και ταγμένος στις σοβαρές πολιτικές αναλύσεις, έστω κι αν κατευθύνονται από τον ίδιο και τους εκάστοτε κυβερνητικούς φίλους του;Λάτρης τηλεοπτικών σειρών και μέγιστων κινηματογραφικών παραγωγών ή έρμαιο των σκληρών reality shows, όπου πέφτει ξύλο και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια ;
Όλα μαζί.
Στη News Corporation ανήκει κάτι περισσότερο από το 70% των εφημερίδων της Αυστραλίας και το 40% των εφημερίδων της Βρετανίας: The Sun, The Times, News Of The World, New York Post, αλλά και Fijii Times (στα νησιά Φίτζι) και ένας Θεός ακόμη ξέρει πόσες.
Από κανάλια; Στη Μεγάλη Βρετανία το BSkyB, στην Ισπανία το Antenna 3, στη Γερμανία το Vox, στις ΗΠΑ το Fox, στην Ασία το Star TV, στην Αφρική το Sky News και πάει λέγοντας.
- Δική του και η κινηματογραφική εταιρεία Twentieth Century Fox, δικός του και ο εκδοτικός οίκος Harper Collins, portals, ιστοσελίδες και δίκτυα διαδικτυακής ενημέρωσης, την οποία δείχνει να σέβεται και να στηρίζει τελευταίως.
- 525 εκ. δολάρια του κόστισε το σύστημα δορυφορικού προγράμματος του Star TV στο Χονγκ Κονγκ και 3 δις είχε επενδύσει πριν από χρόνια για τα δικαιώματα μετάδοσης φούτμπολ και χόκει!
Απέτυχε ποτέ; 4 – 5 φορές μέχρι σήμερα έφτασε στο χείλος της χρεοκοπίας, έχασε Μέσα, του πήραν σπίτια, δουλειές, συμφωνίες.
Στο πέρασμα του χρόνου τα πήρε όλα πίσω. Εξαγόρασε ό,τι του πήραν και πάντα για κάθε συμφωνία που έκλεινε ζητούσε και κάτι παραπάνω.
Δημοσίευση σχολίου