Ημέρες γλεντιού, μεταμφίεσης και ξεγνοιασιάς είναι για τους περισσότερους η Αποκριά. Χιλιάδες καρναβαλιστές ξεφαντώνουν σε όλη τη χώρα, ενώ τα κύρια “συστατικά” που απαιτούνται αυτές τις ημέρες είναι μπόλικο κέφι, ζωντάνια, τραγούδι και χορός. Η αποκριά, έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα, αφού μεταμφιέσεις εμφανίζονται γύρω στο 2000 π.Χ. στην Ασία.
Στη Θεσσαλονίκη, με αναβίωση παραδοσιακών εθίμων πέφτει η αυλαία της Αποκριάς στο νομό. Παραδοσιακά έθιμα με έντονο λαογραφικό και όχι μόνο ενδιαφέρον αναβιώνουν κατά τις τελευταίες ημέρες της Αποκριάς στο νομό Θεσσαλονίκης. Οι περίφημοι “Κουδουνοφόροι” του δήμου Σοχού κυριαρχούν κάθε χρόνο στις δράσεις της Αποκριάς. Το δρώμενο, που συνδέεται με την ευφορία της γης, κορυφώνεται από την Παρασκευή μέχρι και την Καθαρά Δευτέρα. Οι καρναβαλιστές ντύνονται με στολές από δέρματα ζώων (τα λεγόμενα κουζούφια), από τις οποίες εξέχουν κουδούνια. Στο κεφάλι φορούν το “καλπάκι”, μια προσωπίδα από μάλλινο μαύρο ύφασμα, στην κορυφή της οποίας έχει τοποθετηθεί ουρά αλεπούς και στο μέσο της ένα μεγάλο μουστάκι από ουρά αλόγου. Στο μέτωπο είναι κεντημένος ένας σταυρός και υπάρχουν τρύπες στο στόμα, τα μάτια και τη μύτη. Η παρέλαση των Κουδουνοφόρων θα πλαισιωθεί από την αναβίωση και άλλων εθίμων του Σοχού.
Το Σάββατο 28 Φεβρουαρίου θα αναβιώσει το έθιμο “Ζάπους”, δηλαδή το άναμμα καθαρτήριων φωτιών σε κάθε γειτονιά για να εξαγνιστεί η φύση. Την Καθαρά Δευτέρα θα πάρει τη .σκυτάλη το έθιμο “Προσταβάνι” για τη συγχώρεση των νέων από τους ηλικιωμένους.
Επίσης, σύμφωνα με την τοπική παράδοση οι ημέρες πριν από την Αποκριά θεωρούνταν οι πλέον κατάλληλες για προξενιά και αρραβώνες. Για το λόγο αυτό, από το ερχόμενο Σάββατο και μέχρι την Καθαρά Δευτέρα θα οργανωθεί η αναβίωση όλων των διαδικασιών ενός παραδοσιακού γάμου, με τη “Ρούμπα” (μεταφορά νυφικού από τους συγγενείς του γαμπρού στο σπίτι της νύφης), την προετοιμασία και το ντύσιμο της νύφης, το ξύρισμα του γαμπρού, το στεφάνωμα, το γαμήλιο γλέντι και το “Πουγκαζιάι”, δηλαδή τη μεταφορά προσωπικών αντικειμένων της νύφης στο νέο της σπίτι.
Το πολύ γνωστό “Γαϊτανάκι” αναβιώνει ανήμερα την Καθαρά Δευτέρα στα Νέα Βρασνά του δήμου Αγίου Γεωργίου. Τα παιδιά της περιοχής πλέκουν πολύχρωμες κορδέλες και δημιουργούν χρωματιστούς συνδυασμούς, χορεύοντας με παραδοσιακές στολές γύρω από έναν μεγάλο στύλο.
Γιαουρτομαχίες διεξάγονται την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς στην κεντρική πλατεία της Χαλκηδόνας. Ομάδες πολιτών μάχονται η μία εναντίον της άλλης σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, πετώντας περισσότερα από 300 κιλά γιαούρτι! Μέσω του διαγωνισμού οι συμμετέχοντες επιχειρούν να περάσουν μηνύματα αγανάκτησης σχετικά με θέματα της επικαιρότητας. Το έθιμο της “Σίρνιτσας” μπορεί να παρακολουθήσει ο επισκέπτης της Όσσας του δήμου Βερτίσκου την 1η Μαρτίου. Πρόκειται για παραλλαγή των ευρύτερα γνωστών “Κλαδαριών”. Οι συμμετέχοντες ανάβουν μεγάλη φωτιά στην κεντρική πλατεία και χορεύουν γύρω από αυτή, ενώ οι πιο τολμηροί πηδάνε πάνω από τη φωτιά, ελπίζοντας σε καλοτυχία. Την ίδια ημέρα στο δήμο Καλλινδοίων παρουσιάζεται το έθιμο του Σταυρού. Παρέες κοριτσιών με παραδοσιακές στολές κάθονται γύρω από στρωμένο σοφρά, χαράσσουν ένα σταυρό επάνω στο ψωμί και το στολίζουν με ξερό βασιλικό. Στη συνέχεια χορεύουν γύρω από το ψωμί και μοιράζουν κρασί και εδέσματα στους παρευρισκόμενους.
Τρίκαλα: οι αποκριάτικες εκδηλώσεις του Πολιτιστικού Οργανισμού του δήμου Τρικκαίων.
Με τρεις εκδηλώσεις συνεχίζεται το αποκριάτικο πρόγραμμα του Πολιτιστικού Οργανισμού του δήμου Τρικκαίων. Η πρώτη, αφορά το πανηγύρι των κλόουν που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 28 Φεβρουαρίου. Πρόκειται για μια υπαίθρια αποκριάτικη γιορτή που συνδυάζει στοιχεία από το θέατρο δρόμου με παντομίμες, ακροβατικά και ταχυδακτυλουργικά νούμερα. Συμμετέχουν ξυλοπόδαροι, ζογκλέρ, κλόουν και τεράστιες φουσκωτές αποκριάτικες φιγούρες που κινούνται, χορεύουν και παίζουν. Την ίδια μέρα, στην κεντρική πλατεία θα πραγματοποιηθεί συναυλία με το συγκρότημα “C - Real”.
Την Κυριακή 1η Μαρτίου, θα πραγματοποιηθεί παραδοσιακή εκδήλωση με τα “Ραγκουτσάρια” Καστοριάς και τη συμμετοχή του Δημοτικού Χορευτικού Συγκροτήματος του Πολιτιστικού Οργανισμού. Εκατό και πλέον Καστοριανοί, μεταμφιεσμένοι, μαζί με μεγάλη ορχήστρα χάλκινων θα αναβιώσουν τα «Ραγκουτσάρια» στα Τρίκαλα. Μαζί τους θα ενωθούν τα τμήματα εφήβων και ενηλίκων του Δημοτικού χορευτικού συγκροτήματος του Πολιτιστικού Οργανισμού. Θα ξεκινήσουν από το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Τρικκαίων, θα περάσουν από τους κεντρικούς δρόμους και τα στενά της πόλης και θα καταλήξουν στην κεντρική πλατεία, όπου και θα στήσουν ένα παραδοσιακό γλέντι.
Στην Ξάνθη, κάθε χρόνο διοργανώνεται το πιο δημοφιλές καρναβάλι στη Βόρεια Ελλάδα. Επίκεντρο της γιορτής είναι η πλατεία της πόλης. Οι εκδηλώσεις διαρκούν αρκετές ημέρες με αποκορύφωμα την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, όπου σε μία παραδοσιακή και φαντασμαγορική ατμόσφαιρα γίνεται το “Κάψιμο του Τζάρου”, με τη δύση του ήλιου, στη γέφυρα του ποταμού Κόσυνθου. Σύμφωνα με την παράδοση, ο “Τζάρος” ήταν ένα κατασκευασμένο ανθρώπινο ομοίωμα, τοποθετημένο σε ένα σωρό από πουρνάρια. Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς καίγονταν για να μην έχουν το καλοκαίρι ψύλλους.
Την ίδια ημέρα, στις 9 Μαρτίου, θα προηγηθεί η μεγάλη καρναβαλική παρέλαση στην είσοδο της πόλης της Ξάνθης, όπου τα άρματα και οι χιλιάδες καρναβαλιστές θα ξεχυθούν στους δρόμους, με χρώματα και μουσικές να συνοδεύουν τον Βασιλιά Καρνάβαλο. Οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της Ξάνθης, καθ’ όλη τη διάρκεια της Αποκριάς, ξεφαντώνουν σε έντονους ρυθμούς διασκέδασης και κεφιού, ενώ η πόλη δεν δείχνει να θυσιάζει το φυσικό κάλλος και την αρχοντιά της στο βωμό της σύγχρονης ζωής.
Στη Νάουσα, η παράδοση και η σάτιρα είναι τα κύρια στοιχεία των αποκριάτικων εκδηλώσεων που διοργανώνει ο δήμος. Ιδιαίτερη βαρύτητα θα δοθεί και φέτος στα έθιμα της πόλης με επίκεντρο το μοναδικό δρώμενο “Γενίτσαροι και Μπούλες”, που χρονολογείται από τον 18ο αιώνα. Ο Γενίτσαρος φοράει μεταξύ άλλων φουστανέλα και τσαρούχια, ενώ η φορεσιά του στολίζεται με πολλές σειρές από βαριά και λεπτοδουλεμένα ασημένια νομίσματα. Η μεταμφίεση ολοκληρώνεται με μία μάσκα από πανί, κερωμένο στην εσωτερική πλευρά και στοκαρισμένο στην εξωτερική, με ζωγραφιστό μουστάκι. Το ρόλο της Μπούλας υποδύεται πάντα άνδρας ντυμένος με φαρδιά γυναικεία ρούχα. Έως την Καθαρά Δευτέρα το νταούλι και ο ζουρνάς ακούγονται διαρκώς σε κάθε γειτονιά της Νάουσας, συνοδεύοντας τα «μπουλούκια» των Γενιτσάρων.
Στην Καστοριά, το βράδυ της Κυριακής της Τυροφάγου, οι κατά τόπους σύλλογοι με τη συνδρομή του δήμου Καστοριάς, ανάβουν σε διάφορα σημεία της πόλης μεγάλες φωτιές, τις “Μπουμπούνες”. Γύρω από κάθε φωτιά στήνεται χορός με τη συνοδεία παραδοσιακών μουσικών οργάνων (χάλκινα), και προσφέρεται κρασί και τσίπουρο καθώς και εδέσματα, όπως χαλβάς, για να είναι γλυκιά η Σαρακοστή. Κάθε γειτονιά προσπαθεί να ανάψει την μεγαλύτερη φωτιά σε ύψος και διάρκεια. Στο τέλος οι πιο τολμηροί πηδάνε πάνω από τη θράκα, για να καούν οι ψύλλοι, όπως λέγανε οι παλαιότεροι. Έθιμο της ίδιας βραδιάς είναι και ο”χάσκαρης”. Στην άκρη ενός κλώστη (ξύλο με το οποίο οι νοικοκυρές πλάθουν πίτες), δένουν μια κλωστή και στην άκρη της κλωστής ένα βρασμένο αυγό. Τον κλώστη κρατά ο γεροντότερος της οικογένειας και με μια ελαφριά κίνηση του χεριού, το κατευθύνει στα στόματα των μελών, οι οποίοι προσπαθούν για τρεις φορές να το “χάψουν”. Η παράδοση λέει πως το Σαρανταήμερο νηστείας κλείνει το στόμα με αυγό και ανοίγει με αυγό μετά την Ανάσταση. Στο τέλος του εθίμου καίγεται η κλωστή και ο οικογενειάρχης φωνάζει “σιτάρι- σιτάρι- σιτάρι”, ή κάποιο άλλο προϊόν που καλλιεργούσαν, πράγμα που συμβολίζει την καλή σοδειά για όλη την χρονιά.
Στο νομό Σερρών, την παράσταση κλέβουν οι οργανωμένες παρελάσεις αρμάτων και μασκαράδων που γίνονται την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς στους δήμους Σιδηροκάστρου, Σκοτούσας, Νιγρίτας και Ροδολίβους. Ωστόσο το καρναβάλι στην περιοχή είναι στενά συνυφασμένο με την πολιτισμική κληρονομιά. Κυρίαρχα στοιχεία αποτελούν τα φαλλικά σύμβολα και η σάτιρα, η οποία συνδέεται άμεσα με τα τοπικά δρώμενα. Στην Πρώτη Σερρών, την τελευταία Κυριακή της Τυροφάγου, αναβιώνει το έθιμο της “Ντερβένας” (Πυρολατρείας). Το έθιμο ξεκινά περίπου δύο μήνες πριν, με την συγκέντρωση πουρναριών, από κάθε συνοικία, ξεχωριστά. Στόχος αποτελεί το ποια συνοικία θα πραγματοποιήσει την μεγαλύτερη “Ντερβένα”. Την Δευτέρα της Τυρινής αναβιώνει στην Αγία Ελένη του δήμου Σκουτάρεως το έθιμο του Καλόγερου. Στο έθιμο αυτό συμμετέχουν μόνο άνδρες με κορυφαίο πρόσωπο του δρώμενου τον “Καλόγερο”, ο οποίος είναι ντυμένος με προβιές, νεροκολοκύθα στο κεφάλι του, και πιπεριές στην κορυφή του. Συνοδεύεται από τον “βασιλιά”, και από συνοδεία παραδοσιακών οργάνων και όλοι μαζί χτυπάνε τις πόρτες του χωριού.
Στην Κοζάνη, οι εκδηλώσεις που ξεκίνησαν την Τσικνοπέμπτη, κορυφώνονται την Κυριακή της Μεγάλης Αποκριάς, 9 Μαρτίου, με παρέλαση αρμάτων και ομάδων μεταμφιεσμένων και με το άναμμα των φανών, το βράδυ της ίδιας μέρας. Για ένα δωδεκαήμερο η πόλη ζει σε ρυθμούς παραδοσιακού γλεντιού και πάλλεται με ήχους χάλκινων, ενώ τα τοπικά εδέσματα κυριαρχούν και το κρασί ρέει άφθονοΑΠΕ
Δημοσίευση σχολίου